KABANATA VII : PAMBANSANG KOMISYON SA KATUTUBONG PAMAYANAN PKKP/NCIP

Seksyon 38. Pambansang komisyon sa
Katutubong Pamayanan PKKP/NCIP. Upang
maipatupad ang mga patakarang itinakda ditto, bubuuin ang Pambansang Komisyon sa
Katutubong Pamayanan, na magiging
pangunahing sangay ng pamahalaan na may
tungkulin sa paghubog at pagpapatupad ng mga
patakaran, plano at programa upang itaguyod at
pangalagaan ang mga karapatan at kagalingan ng
mga Katutubong Pamayanang Kultural/katutubong
Pamayanan at upang ipatupad ang pagkilala sa
kanilang mga lupaing ninuno gayundin ang
kanilang mga karapatan ditto.
Seksyon 39. Inatas na Tungkulin. Ang
PKKP/NCIP ay mangangalaga at magtataguyod
ng interes at kagalingan ng mga Katutubong
Pamayanang Kultural/Katutubong Pamayanan ng
may pagsasaalang­alang sa kanilang mga
paniniwala, kaugalian, salindunong/tradisyon at
linangan/institusyon.

Seksyon 40. Kabuoan. Ang PKKP/NCIP ay isang
nagsasariling ahensya sa ilalim ng Tanggapan ng
Pangulo at bubuuin ng pitong (7) Komisyonado na
kung saan pipili ng isang Tagapangulo. Ang mga
Komisyonado ay hihirangin ng Pangulo ng Pilipinas
mula sa talaan ng mga rekomendadong iniharap ng
mga tunay na Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan: Sa kondisyon, Na
ang Pitong Komisyonado ay mahihirang particular
isa mula sa mga sumusunod na etnograpikong lugar:
Rehiyon I at Cordillera; Rehiyon II; Iba pang mga
etnograpikong lugar sa Luzon; mga Pulo­pulo
kasama ang Mindoro, Palawan, Romblon, Panay at
iba pang bahagi ng Kabisayaan; hilaga at Kanlurang
Mindanao; Timog at Silangang Mindanao; at
Gitnang Mindanao; Sa karagdagang Kondisyon na, hindi bababa sa dalawa (2) mula sa pitong
Komisyonado ang babae.
Seksyon 41. Mga Katangian, Lawig ng
Panunungkulan at Karampatang Sahod. Ang
Tagapangulo at ang anim (6) na Komisyonado ay
katutubong inank na mamamayang Pilipino, tunay
na katutubong kasapi ng Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayana na pinatutunayan ng
kaniyang tribo, dalubhasa sa mga pangyayari sa
katutubo at nakipagtrabaho ng hindi bababa sa
sampung (10) taon sa isang Katutubong
Pamayanang Kultural/Katutubong Pamayanan at/o
anumang ahensya ng pamahalaan para sa mga
Katutubong Pamayanang Kultural/Katutubong
Pamayanan, hindi bababa sa tatlumpu’t­limang (35)
taong gulang sa panahon ng pagkakahirang at
kinakailangang may napatunayang katapatan at
karangalan; Sa kondisyong, hindi bababa sa dalawa
(2) mula sa pitong (7) Komisyonado ang dapat ay
mananaggol na nakapasa sa “Philippine Bar.” Sa
karagdagang kondisyon, na ang mga kasapi ng
NCIP ay maglilingkod sa loob ng taning na
panunungkulan na tatlong (3) taon, at maaaring
muling mahirang sa isa pang katulad ding taning ng
panunungkulan: Sa karagdagang kondisyon, na
walang tao ang manunungkulan ng higit sa dalawang
(2) buong taning ng panunungkulan. Ang paghirang
sa alinmang bakante, kung sakali, ay para lamang sa
takdang panahon na hindi natapos ng sinundan at
walang anumang pangyayari na ang isang kasapi ay
mahihirang para sa pansamantalang pagganap. Sa
kondisyon pa rin, na ang Tagapangulo at mga
Komisyonado ay may karapatang pasahuran nang

naaayon sa naalinsunod na “Salary Standarization
law.”
Seksyon 42. Pag­aalis sa Panunungkulan. Sinumang kasapi ng PKKP/NCIP ay maaaring
alisin sa panunungkulan ng Pangulo, sa sarili
nitong pagkukusa o ayon sa tagubilin o
rekomendasyon ng alinmang katutubong
pamayanan, bago matapos ang knayang taning na
panahon ng panunungkulan kung may legal na
kadahilanan at matapos sundin ang naaayong
pamamaraang hinihingi ng batas.
Seksyon 43. Paghirang sa mga Komisyonado. Ang pangulo ay hihirang ng pitong (7)
Komisyonado ng PKKP/NCIP sa loob ng siyam na
pung (90) araw matapos magkabisa ang Batas na
ito.
Seksyon 44. Mga Kapangyarihan at Tungkulin. Upang maisagawa ang mga ipinag­uutos sa kanya, ang PKKP/NCIP ay mga sumusunod na
kapangyarihan, nasasaklawan at tungkulin:
a. Magsilbing Pangunahing ahensya ng
pamahalaan kung saan ang mga Katutubong
Pamayanang Kultural/Katutubong Pamayanan
ay makakahingi ng tulong at magsisilbing
isang tulay kung saan ang gayong tulong ay
maaaring ipaabot;
b. Aralin at tasahin ang mga kalagayan ng
Katutubong Pamayanang Kultural/Katutubong
Pamayanan, kabilang na ang mga umiiral na
mga batas at patakarang may kaugnayan sa
kanila at magmungkahi ng pagsasabatas ng
mga makabuluhang atas at patakaran upang
makatugon at magampanan nila ang kanilang
gampanin para sa pambansang kaunlaran;
k. Balangkasin at ipatupad ang mga patakaran, plano, programa at proyekto para sa
pangkabuhayan, panlipunan at
pangkalinangang pag­unlad ng mga
katutubong pamayanan/katutubo at
subaybayan ang pagpapatupad ng mga iyon;
d. Hilingin at gamitin ang paglilingkod at tulong
ng mga dalubhasa mula sa ibang mga
ahensyang pamahalaan o upahan ang mga

pribadong dalubhasa at taga­pagsangguni kung
kinakailangan upang matugunan ang mga layunin
nito;
e Maggawad ng katibayan ng pagkilala sa
lupa/lupaing ninuno;
f. Sang­ayon sa umiiral na mga batas, pumaloob sa
mga kontrata, kasunduan o kaayusan sa mga
ahensya ng pamahalaan o pribadong grupo kung
kinakailangan upang maabot ang mga layunin
ng Batas na ito, at batay sa pagsang­ayon ng
Pangulo, umutang mula sa mga
pampamahalaang institusyong nagpapautang
o/at sa iba pang institusyong pautangan upang
pondohan ang mga programa nito;
g. Makipagkasundo ukol sa mga pondo at
tumanggap ng mga bigay, donasyon, handog
at/o ari­arian anumang anyo nito, mula saan
mang mapagkukunan, panlokal man o
pandaigdig, alinsunod sa pagsang­ayon ng
Pangulo ng Pilipinas, para sa kapakinabangan ng
mga Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan at pangasiwaan
ito ayon sa mga nakasaad doon; o kung walang
anumang panuntuanan, ay pangasiwaan sa
paraang naaayon sa mga interes ng Katutubong
Pamayanang Kultural/Katutubong Pamayanan at
sa umiiral na mga batas;
h. Pagtugmain ang mga programa at proyektong
pangkaunlaran para sa pagsulong ng mga
Katutubong Pamayanang Kultural/Katutubong
Pamayanan at subaybayan ang wastong
pagpapatupad nito;
i. Magtakda ng napapanahong kumbensyon o
pagtitipon ng mga katutubo upang aralin at
tasahin, at magmungkahi, ng mga patakaran o
plano;
j. Payuhan ang Pangulo ng Pilipinas sa lahat ng
mga usaping may kaugnayan sa mga katutubo at
maghain sa loob ng animnapung (60) araw
makalipas ang pagtatapos ng bawat taon, ng ulat
ng mga pagpapalakad at mga nagawa nito.
k. Maghain sa Kongreso ng mga panukala ukol sa
pagpapatupad ng mga patakarang nakasaad sa
batas na ito;

l. Ihanda at ihain ang nauukol na laang guguling
salapi sa Tanggapan ng Pangulo. m. Magbigay ng naaayong katibayan bilang
paunang kondisyon sa pagbibigay ng
pahintulot, pahintulot sa pag­upa, at iba pang
kahalintulad na kapangyarihan para sa
pagbibigay ng pahintulot sa pamimigay, paggamit, pamamahala at paglalaan sa
sinumang pribadong tao, samahang
pangangalakal o anumang ahensya ng
pamahalaan, korporasyon o bahagi nito, sa
alinmang bahagi ng lupaing ninuno na
isinaalang­alang ang pinagkaisahan ng mga
nasasangkot na mga Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan;
n. Hatulan ang lahat ng mga paghahabol mula sa
mga pasya at Gawain ng lahat ng tanggapan sa
loob ng Komisyon;
ng. Pairalin ang kinakailangang mga tuntunin at
patakaran para sa pagpapatupad ng Batas na
ito;
o. Isagawa ang iba pang kapangyarihan at
tungkulin na maaaring ipag­utos ng Pangulo
ng Republika ng Pilipinas;
p. Katawanin ang mga katutubong Pilipino sa
lahat ng pandaigdigang pulong at kumbensyon
na tumatalakay sa mga katutubo at iba pang
kaugnay na mga bagay.
Seksyon 45. nalalapitan at Bukas na
Panunungkulan. Maliban sa mga taning na
itinatadhana ng batas o ng mga tuntunin at patakarang
ipinapahayag kasunod nito, lahat ng mga opisyal na
talaan, kasulatan at dokumento na tumutukoy sa
opisyal na mga batas, mga pakikipag­usap o
kapasyahan, gayundin ang mga pananliksik ng datos
na ginagamit bilang batayan sa pagpapaunlad ng
patakaran ng Komisyon ay gagawing bukas sa
publiko.
Seksyon 46. Mga Tanggapan sa loob ng
PKKP/NCIP. Ang PKKP/NCIP ay magkakaroon ng
mga sumusunod na tanggapan na may pananagutan sa
pagpapatupad ng mga patakarang isinasaad ditto.

a. Tanggapan para sa Lupaing Ninuno. Ang
tanggapan para sa Lupaing Ninuno ay may
pananagutan para sa pagtutukoy, pagtukoy/pagsukat, pagkilala ng mga
lupa/lupaing ninuno ng naaayon sa isang
pangkabuoang plano gayundin ang
pagpapatupad ng mga karapatan sa lupa/lupaing
ninuno ng mga Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan katulad ng
itinatadhana sa Kabanat II ng Batas na ito. Ito
rin ang magbibigay, sang­ayon sa Malaya, nauuna at malinang na pahintulot ng mga
nasasangkot na mga Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan ng katibayan
ng pagkilala bago igawad ang anumang lisensya, paupa/pahiram o pahintulot para sa paggalugad
ng mga likas yaman na makakaapekto sa mga
interes ng Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan o sa kanilang
mga lupaing ninuno. Ito rin ang magsasagawa
ng iba pang mga tungkuling ipinapalagay ng
Komisyon na angkop at kinakailangan;
b. Tanggapan para sa Paghubog ng Patakaran, Pagpaplano at Pananliksik. Ang tanggapan
para sa Paghubog ng Patakaran, Pagpaplano at
Pananaliksik ang may pananagutan sa
pagbabalangkas ng mga naaangkop na mga
patakaran at programa para sa mga Katutubong
Pamayanang Kultural/Katutubong Pamayanang
katulad ng, ngunit hindi limitado sa, paggawa ng
isang Limang­Taong Pangkalahatang Plano para
sa mga Katutubong Pamayanang
cultural/katutubong Pamayanan. Ang nasabing
plano ay sasailalim sa isang pamamaraan kung
saan tuwing ikalimang taon, ang Komisyon ay
gagawa ng pagtatasa sa plano at gagawa ng
naaangkop na pagbabago batay sa pagbabago ng
kalagayan. Ang tanggapan ay magsasagawa rin
ng pagtatala ng katutubong batas at magtatayo at
magpapanatili ng isang Sentro sa Pananliksik
upang magsilbing imbakan o ipunan ng
etnograpikong kaalaman para sa pagsubaybay, pagtatasa at pagbubuo ng patakaran. Tutulong
ito sa lehislatibong sangay ng pambansang
pamahalaan sa pagbubuo ng naaangkop na mga
batas para sa kapakanan ng mga Katutubong
Pamayanang Kultural/Katutubong Pamayanan;

k. Tanggapan para sa Edukasyon, Kalinangan
at Kalusugan. Ang Tanggapan para sa
Edukasyon, Kalinangan at Kalusugan ang may
pananagutan ukol sa mabisang pagpapatupad
ng mga karapatan sa edukasyon, kultura at iba
pang kaugnay na karapatan katulad ng
nakasaad sa Batas na ito. Ito ay tutulong, magtataguyod at susuporta sa mga paaralang
pampamayanan pormal man o di­pormal para
sa kapakanan ng lokal na katutubong
pamayanan, lalo na sa mga lugar kung saan
ang umiiral na pasilidad sa pag­aaral ay hindi
umaabot sa mga katutubo. Magbibigay ito ng
mga programa para sa libreng pag­aaral at iba
pang karapatang pang­edukasyong nakalaan
para sa mga katutubo sa pakikipag­ugnayan sa
Kagawaran ng Edukasyon, Kultura at Isports
at sa Komisyon para sa mas mataas na
Kaalaman. Ito rin ay gagawa, sa loob ng
nasasaklawang laang pondo, ng isang
natatanging programa kasama ang pagsasanay
sa wika at pangkabuhayan, kalusugang
pampubliko at programa para sa tulong
pampamilya at iba pang mga kaugnay na mga
paksa.
Tutukuyon din nito ang mga Katutubong
Pamayanang Kultural/Katutubong Pamayanan
na may kakayahan sa pagsasanay sa larangan
ng kalusugan at hihikayatin at tutulungan
silang makapagtala sa mga paaralan sa
medisina, “nursing, physical theraphy” at iba
pang kaugnay na na may mga kursong may
kaugnayan sa propesyong pangkalusugan.
Tungo sa hangaring ito, ang PKKP/NCIP ay
magtatalaga ng isang kinatawan sa bawat
tanggapan na siyang personal na gagawa ng
mga nabanggit na tungkulin at siyang personal
na gagawa ng mga nabanggit na tungkulin at
siyang tatanggap ng mga sumbong mula sa
mga Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan upang
makagawa ng karampatang aksyon ang
kinauukulang ahensya. Susubaybayan din nito
ang mga Gawain ng Pambansang Museo at iba
pang katulad na ahensya ng pamahalaan na sa
kabuuan ay nakaukol sa pamamahala at
pagpapanatili ng mga makasaysayang gawa ng
katutubo at magkakaroon ng tungkulin sa
pagpapatupad ng iba pang gawaing

ipinapalagay ng PKKP/NCIP na angkop at
kinakailangan;

d. Tanggapan para sa Panlipunang-
Pangkabuhayan, Paglilingkod at natatanging

Gawain. Ang Tanggapan para sa Panlipunan­ Pangkabuhayang Paglilingkod at natatanging
Gawain ay maglilingkod bilang isang
Tanggapan kung saan ang PKKP/NCIP ay
makikipag­ugnayan sa ibang ahensya ng
pamahalaan na sadyang nakatuon sa
pagpapatupad ng iba’t­ibang mga batayang
panlipunan­pangkabuhayang paglilingkod, mga
patakaran, plano at programang nakakaapekto sa
mga katutubong pamayanan/katutubo upang
matiyak na ang mga ito ay maaayos at direktang
napapakinabangan nila. Ito rin ang may
pananagutan sa iba pang gawaing ipinapalagay
ng PKKP/NCIP na angkop at kinakailangan;
e. Tanggapan para sa Paghubog­Kapangyarihan
at mga Karapatang Pantao. Ang tanggapan
para sa Paghubog­kapangyarihan at mga
Karapatang Pantao ang magtitiyak na ang mga
karapatang panlipunan, pampulitika, pangkalinangan at pangkabuhayan ng mga
Katutubong Pamayanang Kultural/Katutubong
Pamayanan ay igagalang at kikilalanin. Titiyakin
din nito na ang mga pamamaraan sa pagbubuo
ng kakayanan ay maitatatag, at ang mga
Katutubong Pamayanang Kultural/Katutubong
Pamayanan ay mabigyan ng lahat ng
pagkakataon, kung kanilang pipiliin, para sa
paglahok sa lahat ng mga antas ng paggawa ng
mga pasya. Gayundin, titiyakin nito na nag mga
batayang karapatang pantao, at iba pang mga
karapatan na maaaring matukoy ng
PKKP/NCIP, batay sa umiiral na mga batas, panuntunan at patakaran, ay pinangangalagaan
at itinataguyod.
g. Tanggapan para sa Pangangasiwa. Ang
Tanggapan sa Pangangasiwa ay magbibigay sa
PKKP/NCIP ng pangkabuhayan, mahusay at
mabisang paglilingkod na may kaugnayan sa
mga tauhan, pananalapi, talaan, kagamitan, seguridad, gamit at iba pang kaugnay na mga
paglilingkod. Ito rin ang mamamahala ng Pondo
para sa Lupaing Ninuno.

h. Tanggapan Panlegal. Magkakaroon ng
Tanggapang Panlegal na magpapayo sa
PKKP/NCIP sa lahat ng mga bagay kaugnay
sa usaping panlegal ng mga Katutubong
Pamayanang Kultural/Katutubong Pamayanan
at may pananagutan sa pagbibigay sa mga
Katutubong Pamayanan ng tulong panlegal sa
paglilitis na may kaugnayan sa kapakanan ng
katutubong pamayanan. Ito ang magsasagawa
ng unang pagsisiyasat batay sa mga sumbong
ng mga Katutubong pamayanang
Kultural/katutubong pamayanan laban sa mga
taong pinaniniwalaang lumabag sa karapatan
ng mga Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan. Batay sa
kanyang mga natuklasan, ito ang mangunguna
sa pagsasampa ng angkop na legal o
administratibong reklamo sa PKKP/NCIP.
Seksyon 47. Iba Pang Mga Tanggapan. Ang
PKKP/NCIP ay may kapangyarihang magbuo ng
karagdagang mga tanggapan na maaari nitong ituring
na kinakailangan batay sa umiiral na mga tuntunin at
patakaran.
Seksyon 48. Mga Tanggapang Panrehiyon at
Panlabas. Ang mga umiiral na panrehiyon at panlabas
na tanggapan para sa katutubo ay mananatili sa ilalim
ng pinalakas na balangkas ng organisasyon ng
PKKP/NCIP. Ang iba pang tanggapang panlabas ay
lilikhain kung saan naangkop at ang huwaran sa
paglalagay ng mga kawani ay pagpapasyahan ng
PKKP/NCIP: Sa kondisyon na sa mga lalawigan kung
saan mayroong mga Katutubong pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan ngunit walang mga
tanggapang panlabas, ang PKKP/NCIP ay magtatayo
ng mga tanggapang panlabas sa mga nasabing
lalawigan.
Seksyon 49. Tanggapan ng Punong
Tagapagpaganap. Ang PKKP/NCIP ay magbubuo ng
Tanggapan ng Punong Tagapagpaganap na siyang
magsisilbi bilang Kalihiman. Ang Tanggapan ay
pamumunuan ng isang Punong Tagapagpaganap na
hihirangin ng Pangulo ng Pilipinas sa tagubilin ng
PKKP/NCIP sa isang palagiang posisyon. Ang
paglalagay ng tauhan ng tanggapan ay pagpapasyahan
ng PKKP/NCIP batay sa umiiral na mga tuntunin at
patakaran.

Seksyon 50. Sangguniang Kapulungan. Isang
kapulungan na binubuo ng mga tradisyunal na mga
pinuno, nakatatanda at kinatawan ng kababaihan at
kabataan ng iba’t­ibang Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan ang pana­panahong
bubuuin ng PKKP/NCIP upang magpayo dito hingil sa
mga usaping may kaugnayan sa mga suliranin, adhikain
at kapakanan ng mga Katutubong Pamayanang
Kultural/Katutubong Pamayanan.